Actie nodig

Pieter Litjens, voorzitter Vewin

“Voor veel mensen is het een vanzelfsprekendheid dat in zo’n waterrijk land als Nederland iedere dag schoon water uit de kraan komt. Maar die vanzelfsprekendheid neemt af door onder andere de vervuilingen in het water en klimaatverandering. Er is actie nodig voor een robuust watersysteem.

Bewust omgaan met drinkwater is altijd goed, maar geen volledige oplossing voor de waterbeschikbaarheid die in de knel komt. Er is een vergunningsprobleem. Het verlenen van vergunningen voor meer productiecapaciteit en nieuwe winningen bij drinkwaterbedrijven gaat te traag. Er is versnelling nodig om op korte en lange termijn de drinkwatervoorziening veilig te stellen. Dat heeft de nieuwe minister ook aangegeven.

En we pleiten constant voor een strenge bronaanpak als het gaat om watervervuiling. Ik zie liever dat er geld en energie wordt gestoken in het bedenken van alternatieven voor bestrijdingsmiddelen, dan dat we het geld steken in innovaties om water te zuiveren. Want hier geldt ook: wat je er niet in stopt, hoef je er ook niet uit te halen.”

Grenzen in zicht

Rogier van der Sande, voorzitter Unie van Waterschappen

“Het klimaat verandert. Nederland wordt steeds droger en tegelijkertijd ook natter. Als waterschappen en drinkwaterbedrijven werken we aan aanpassingen op deze veranderingen. We kunnen hierin veel, maar de grenzen komen in zicht. Voor een toekomstbestendig watersysteem hebben we de steun van het rijk nodig, met name op het gebied van wet- en regelgeving.

De waterschappen en drinkwaterbedrijven zijn langetermijndenkers. We werken dagelijks om schoon en gezond (drink)water te garanderen en om droge voeten te houden. Waterschappen en drinkwaterbedrijven vragen aandacht voor de waterthema’s bij andere overheden, zoals provincies en gemeenten. Maar we zien in de praktijk dat veel van deze wateruitdagingen stuiten op uitvoeringsproblemen. Nederland staat namelijk voor meerdere opgaven: de landbouwtransitie, energietransitie en woningbouw. Dit alles vraagt om regie vanuit het rijk, om ervoor te zorgen dat deze transities elkaar versterken in plaats van tegenwerken. Met de campagne ‘Water in actie’ vragen wij hier aandacht voor.

Daarnaast is het een uitdaging om de aandacht van de inwoners vast te houden. Denk aan het hoogwater en de overstromingen in het zuiden van Nederland tijdens de afgelopen jaarwisseling. De beelden van twee weken hoogwater en overlast zorgden voor veel bewustwording. Het is belangrijk dat waterschappen inspelen op actualiteiten en lokale kwesties om inwoners duidelijk te maken dat hun werk hen direct raakt.”

Kijk naar de toekomst

Hein Pieper, dijkgraaf waterschap Rijn en IJssel

“Het wordt steeds natter in de regenperiodes en droger in de warme periodes. De droogtes die we nu ervaren, waren voorspeld voor 2035. En de heftige buien van 70 millimeter zouden maar eens in de honderd jaar vallen, maar die vallen eens in de tien jaar. En ik durf zelfs te stellen, dat wordt eens in de drie jaar.

Het klimaat verandert zó snel. Nog veel sneller dan we dachten. Dat krijgen we ook terug van mensen die buiten werken, bijvoorbeeld aan het onderhouden van watersystemen of schoonmaken van sloten. 

De politiek richt zich vaak op problemen van het verleden en wil die oplossen, maar ze moeten juist naar de toekomst kijken: wat komt er op ons af? We moeten versnellen. Vandaar onze oproep aan het kabinet. Bij waterschap Rijn en IJssel hebben we een programma met zo’n 1100 boeren: Elke druppel de grond in. Hierin wordt gekeken hoe zij water beter kunnen vasthouden op eigen grond. Een goed voorbeeld van hoe we bij het waterschap ons best doen wat betreft klimaatadaptatie.”

Europa dichterbij

Luc Kronenberg, Advisor European Affairs bij Vewin en Unie van Waterschappen

“Als lobbyist in Brussel zie ik hoe de aandacht van de Europese instituties steeds meer opschuift van alleen waterkwaliteit naar ook waterkwantiteit. Oplossingen voor overstromingen en droogte, onder de noemer klimaatadaptatie, worden van oudsher gezien als een nationale competentie. 

De laatste jaren zien we dat het weer steeds extremer wordt, wateroverlast en droogte wisselen elkaar af. Daardoor zien we dat waterweerbaarheid nu hoger op de Europese politieke agenda komt. Water houdt zich immers niet aan landgrenzen.

De oproep van Water in Actie vertalen wij door naar de instellingen van de Europese Unie. Europa heeft bevoegdheden en neemt besluiten die directe gevolgen hebben voor de Nederlandse drinkwaterbedrijven op gebieden als milieu, marktwerking en landbouw. Maar het duurt even: besluiten die in Brussel genomen worden, zijn pas vele jaren later zichtbaar en zullen ook goed geïmplementeerd moeten worden door lidstaten. 

Het is nu aan ons om te bepalen hoe we de oproep van ‘Water in actie’ door laten klinken in Brussel. Dát water hoger op de politieke agenda moet komen staat vast, maar met hulp van onze achterban en Europese koepelorganisaties bepalen we nu de exacte vraag. Meer wet- en regelgeving, of juist richtlijnen? De waterschappen denken en bepalen daarin mee via de Unie van Waterschappen. Zo proberen we het abstracte Europa dichterbij te halen.”