Zoeken    |    Adverteren    Abonneren
Gebiedsmakelaar Daniël Nieuwenhuis van Rijn & IJssel en de Lieveldse melkveehouder Rob Groot Kormelinck
Gebiedsmakelaar Daniël Nieuwenhuis van Rijn & IJssel en de Lieveldse melkveehouder Rob Groot Kormelinck
Waterkwantiteit
Elke druppel de grond in

‘Het ongedwongen karakter is de succesfactor’

 3 tot 4 minuten leestijd.
Achterhoekse grondeigenaren beleefden in 2018 de droogste zomer ooit. Eind dat jaar startte waterschap Rijn & IJssel daarom met het project Elke druppel de grond in. Het doel: water beter vasthouden met lokaal maatwerk. Gebiedsmakelaar Daniël Nieuwenhuis van Rijn & IJssel en de Lieveldse melkveehouder Rob Groot Kormelinck vertellen over het project en hun samenwerking.


Hoe is Elke druppel de grond in tot stand gekomen?

Daniël: ‘In het droge 2018 waren we als waterschap vooral bezig met crisisbeheersing. We kregen daar complimenten voor van grondeigenaren, maar ze maakten zich ook zorgen over de toekomst. Zeker in de Achterhoek is men namelijk sterk afhankelijk van wat er uit de lucht valt. Maar wat als de regen ook volgend jaar uitblijft? Zo ontstond het idee om meer water te gaan vasthouden. Niet alleen als waterschap, maar samen met de mensen in het gebied. Geïnteresseerden kunnen zij bij mij aanmelden en ik kom dan bij hen thuis langs om de mogelijkheden te bespreken. Dat persoonlijke contact wordt heel erg gewaardeerd.’

Rob: ‘Ons bedrijf ligt op het Winterswijks Plateau. Er lopen hier geen beken of rivieren en al het water dat valt, stroomt weg. Door de leemlaag, die al op tachtig centimeter diepte begint, kunnen we ook geen water oppompen. Water vasthouden is dus de enige manier. In 2018 zat ik af en toe met de handen in het haar, want ik zag het gras voor onze koeien verdorren. Alle veehouders in de buurt hadden daar last van. Daardoor moesten we extra voer kopen. We voelden de droogte dus ook in onze portemonnee. Toen Daniël ons benaderde, hebben we ons dan ook meteen aangemeld.’

‘Eventuele oplossingen moesten vooral voor óns werken. Dat gaf vanaf het begin veel vertrouwen’

Rob Groot Kormelinck

Wat zijn de mogelijkheden voor grondeigenaren?

Daniël: ‘Denk bijvoorbeeld aan het afsluiten van duikers met opblaasbare ballen, het aanleggen van kleine stuwen of het dempen van sloten. Een belangrijk leerpunt was dat we vooraf dachten dat wij als waterschap de gepaste maatregelen moesten bepalen. Maar in de gesprekken kwam ik erachter dat grondeigenaren hun eigen perceel beter kennen dan wie dan ook. Met de duikerballen en stuwtjes kunnen zij op hun eigen grond het waterpeil heel goed zelf beheren. Na een succesvol halfjaar werd het project Elke Druppel De Grond In begin 2019 omgetoverd tot een programma. Inmiddels zijn er ruim zevenhonderd grondeigenaren bij ons aangesloten. Voor een groot deel door mond-tot-mondreclame.’

Rob: ‘Het initiatief heeft zich inderdaad als een olievlek verspreid. Ik zie het als een groot voordeel dat we de stuwtjes zelf kunnen bedienen. Dat is ook wel zo praktisch, want het waterschap kan dat moeilijk bij honderden boeren blijven doen. Daniël kwam eerst alleen langs om de mogelijkheden te verkennen, maar nam daarna ook een veldbodemkundige mee. Die bevestigde wat wij al wisten, waar op ons land de droogste plekken zitten en hoe de waterstromen lopen. En het allermooiste: Daniël bleek op dezelfde manier te denken als wij. Een waterschapper met boerenverstand. Eventuele oplossingen moesten vooral voor óns werken. Dat gaf vanaf het begin veel vertrouwen.’

Wat zijn de succesfactoren?

Daniël: ‘Naast de grondeigenaren spreek ik ook veel met onze technische analisten. Hoe gedraagt de Achterhoekse bodem zich bij droogte? Waar liggen de infiltratiegebieden? De combinatie van die analyse met de persoonlijke ervaringen van grondeigenaren is cruciaal. Een andere succesfactor is dat zij merken dat wij als waterschap geen voorkeur hebben voor een specifieke maatregel. Uiteindelijk hebben we een gezamenlijk doel: klimaatbestendiger worden. Komen we tot maatregelen waarvoor ook overleg met buren moet plaatsvinden? Dan voer ik dat gesprek samen met de grondeigenaren. Het programma heeft daardoor ook een positieve impact op de relatie tussen bewoners.’

Rob: ‘Maatregelen die wij op ons land treffen, moeten inderdaad ook passend zijn voor de buurman. We hebben allemaal last van langdurige droogte en zullen die ook met elkaar moeten aanpakken. Als je het mij vraagt, is de grootste succesfactor van het programma het ongedwongen karakter van de samenwerking. Het is geen verplichting vanuit Den Haag, maar we gaan echt samen op zoek naar oplossingen. Dat heeft hier in de regio een goed gevoel losgemaakt.’

‘We kiezen nu vaak voor kleinschalige, laagdrempelige maatregelen. Maar op welk punt kiezen we voor een meer ingrijpende aanpak, zoals het verleggen van een watergang?’

Daniël Nieuwenhuis 

Waar liggen de verbetermogelijkheden?

Daniël: ‘We kiezen nu vaak voor kleinschalige, laagdrempelige maatregelen. Maar op welk punt kiezen we voor een meer ingrijpende aanpak, zoals het verleggen van een watergang? En willen we als waterschap wel zo ver gaan? Dit strookt namelijk niet met onze visie om zo min mogelijk constructies aan te leggen. Tegelijkertjid hebben we geleerd dat niets doen in sommige gevallen ten koste gaat van de natuur. En dat het grondeigenaren economisch kan raken. Daar zullen we dus een balans in moeten vinden.’

Rob: ‘Droge perioden zullen nog vaker voorkomen, maar het afgelopen jaar was juist relatief nat. Daar zal het waterschap ook op moeten blijven letten, door niet zó veel te veranderen in de grotere beken dat water afvoeren niet meer mogelijk is. We zullen de balans moeten blijven zoeken in het bestaande watersysteem.’

In het zonnetje gezet

De succesvolle samenwerking tussen Rijn & IJssel en Achterhoekse grondeigenaren bleef niet onopgemerkt. Op het Deltacongres 2024 werd het project Elke druppel de grond in bekroond met het Zonnetje. Deze prijs gaat elk jaar naar een initiatief waarin de water- en ruimtelijke opgave op zo’n manier samenkomen dat dit een voorbeeld kan zijn voor anderen.

LinkedInWhatsAppEmail
LinkedInWhatsAppEmail
 
 

Ook interessant

Sander Mager vicevoorzitter van de Unie van Waterschappen
Waterkwantiteit
Handelen als één overheid

Nationaal Programma Landelijk Gebied vraagt lef

 95 tot 143 minuten leestijd.
Stefan Kuks, watergraaf van waterschap Vechtstromen
Waterkwantiteit
Meelopen met… watergraaf Stefan Kuks

Het klimaat verandert sneller, dus we moeten harder werken

 4 tot 7 minuten leestijd.
Luchtfoto van een rivier met dijk en ernaast een lager gelegen polder
Waterkwantiteit
Nieuw normaal

Klimaatbestendige bouwregels

  ca. 1 minuut leestijd.
Bestuurszaken
Water in actie

Samen sterk voor schoon en voldoende water

 4 tot 6 minuten leestijd.
De beste artikelen van Waterkracht in jouw inbox

Alles wat je wilt weten over toekomstbestendig waterbeheer!