Duurzame Waterrecreatie

Het is een behoorlijke uitdaging om de ecologische voetafdruk van waterrecreatie te verlagen. Gelukkig zijn er diverse initiatieven. Zo startte Waterrecreatie Nederland de programmaraad Duurzame Waterrecreatie. Daaraan nemen verschillende provincies en organisaties deel, onder wie de Unie van Waterschappen. Het programma lanceerde vorig jaar de website duurzamewaterrecreatie.nl. Programmaleider Carlijn van Leeuwen vertelt: “Wij willen zoveel mogelijk kennis over de verduurzaming in de watersportsector verzamelen en delen. Dat doen we bijvoorbeeld door te schrijven over nieuwe ontwikkelingen, ervaringsverhalen te delen over duurzame toepassingen en onderzoek te doen naar de wensen van watersporters. Waterrecreanten moeten zich bewust worden van hun invloed op waterkwaliteit. Dat kost tijd.”

Verzegelingsplicht

Een blik op de website leert dat er allerlei ontwikkelingen zijn. Een actueel onderwerp is de komst van een zogenaamde ‘verzegelingsplicht’ voor waterrecreanten. Al sinds 2009 is het verboden om het zwarte toiletwater van recreatieboten in het oppervlaktewater te lozen. Recreanten moeten het toiletwater bijvoorbeeld opvangen in een vuilwatertank. Bij vuilwaterstations kunnen zij de tank leegpompen. 

In de praktijk bleek dat weinig waterrecreanten dit ook daadwerkelijk deden. Daarom nam de Tweede Kamer in 2018 een motie aan om de afsluiters van de vuilwatertanks te verzegelen. Veel waterrecreanten  waren hier niet blij mee. Ze zijn bang dat ze verplicht aanpassingen aan hun boot moeten doen, en daarmee op kosten gejaagd werden. “Nu zien we gelukkig dat er steeds meer vraag komt naar alternatieve oplossingen voor het lozen van toiletwater”, aldus Monique van de Wetering, projectassistent Duurzame Waterrecreatie. “Zoals een droogtoilet, dat heel gemakkelijk kan worden gebruikt aan boord van de meeste boten. Daarnaast komen binnenkort de eerste zuiveringsinstallaties op de markt. Het lozen van gezuiverd toiletwater mag wel.”

Antifouling

Dan is er nog de kwestie van onderwaterverf. Veel boten zijn voorzien van zogenaamde antifouling. Deze laag wordt onder de waterlijn aangebracht, zodat er minder aangroei aan de boot blijft kleven. Als een boot stilligt groeien er namelijk algen, wier en schelpen aan. Voor watersporters is dat vervelend, vooral omdat de boot er minder snel door vaart. Het kost bovendien extra brandstof. Door het varen laat de antifouling langzaam los en daarmee de aangroei ook. Dit wordt ‘zelfslijpend’ genoemd. Maar de verf eindigt dan wel in het water. In het verleden zaten deze verven vol met schadelijke stoffen zoals koper en zink. De afgelopen jaren is dit al flink verbeterd, ook doordat de toelatingseisen zijn aangescherpt. Bovendien komen er steeds meer alternatieve oplossingen op de markt, die geen giftige stoffen afgeven aan het water. Bijvoorbeeld ultrasone geluidsgolven of een speciale folie waardoor er niets kan aangroeien. “Veel booteigenaren zijn gewend om ieder jaar voor dezelfde antifouling te kiezen”, legt Carlijn uit. “Gelukkig is er steeds meer vraag naar goede alternatieven voor zelfslijpende en milieubelastende antifouling.”

Alternatieve brandstoffen

De meeste boten worden nu nog aangedreven met verbrandingsmotoren, zoals buitenboordmotoren op benzine en ingebouwde dieselmotoren. Interessant is de komst van minder milieubelastende brandstoffen als alternatief voor diesel, zoals HVO100. Experts noemen dit een CO₂-neutrale, fossielvrije brandstof voor dieselmotoren, die wordt gewonnen uit voornamelijk plantenresten, afval- en restgrondstoffen en ander organisch materiaal. Vrijwel alle dieselmotoren kunnen op deze brandstof varen. Een bijkomend voordeel is dat boten die op HVO varen veel minder stinken en minder schadelijke stoffen uitstoten. Er zijn steeds meer plekken waar HVO getankt kan worden, zo blijkt uit de overzichtskaart op de website. 

Elektrificatie 

De interesse in elektrisch varen groeit, mede door nieuwe regelgeving in Nederlandse watersportgebieden. Er zijn momenteel meerdere electric-only routes en emissievrije zones op het water en daar komen er binnenkort nog enkele bij. “Elektrisch varen is zowel schoner als stiller. Om kennis te maken met elektrisch varen, konden geïnteresseerden onlangs tijdens de Week van de Duurzame Waterrecreatie op verschillende locaties in Nederland proefvaren met diverse elektrische boten. Ook zien we dat het aanbod van motoren en accu’s steeds verder groeit. Net als het aantal watersportbedrijven dat elektrische motoren aanbiedt”, voegt Monique toe. 

Kaarten en infographics

Op de website Duurzame Waterrecreatie is de kennis over bijvoorbeeld oplaadpunten en emissievrije zones verzameld in interactieve kaarten, zogenoemde kaartviewers. Er zijn ook kaartviewers met informatie over vuilwaterstations of bijvoorbeeld waterstof- en HVO-tanklocaties. “Daarnaast lanceerden we tijdens de afgelopen Week van de Duurzame Waterrecreatie een hele reeks nieuwe infographics over diverse onderwerpen die voor watersporters van belang zijn. Ik nodig iedereen dan ook uit om een kijkje op ons kennisplatform duurzamewaterrecreatie.nl te nemen!” sluit Carlijn af.