Onderzoekers Charlotte Offringa (bestuurlijk) en Tessa Rötscheid (juridisch) delen alvast opvallende zaken. Over twee jaar verwachten ze te promoveren aan de Universiteit Utrecht op dit onderwerp.

Bestuurskundige en juridische instrumenten

Normaal gesproken houdt STOWA zich vooral bezig met technisch-inhoudelijke projecten. Maar volgens Lianne Slagter, projectleider van het zogenaamde gebruikersspoor, is het meer dan logisch dat STOWA ook bestuurlijk en juridisch naar de KRW kijkt in het project ‘Anticiperen op de KRW na 2027’: ‘Wat betreft de waterkwaliteit weten we vrij goed waar de knelpunten zitten en welke effectieve maatregelen we zouden kunnen inzetten. Toch zien we de waterkwaliteit niet verbeteren zoals we dat graag zouden willen. Daarom steunen we ook promotieonderzoek naar bestuurskundige en juridische instrumenten, zodat onder andere onze bestuurders en beleidsmedewerkers die effectieve maatregelen voor goede waterkwaliteit in kunnen gaan én blijven zetten. Na 2027 houdt de KRW niet op.’

Million dollar question 

’Het implementeren van concrete maatregelen om te voldoen aan de KRW blijkt lastig’, zegt Charlotte. ‘Ik kijk naar de strategieën die ambtenaren hanteren en naar hun effectiviteit. En in hoeverre de strategiekeuze afhankelijk is van externe factoren. Wat bestuurders vervolgens doet kiezen voor het verbeteren van de waterkwaliteit… dat is de million dollar question. Daar heb ik helaas nog geen antwoord op.’ Toch zijn op ambtelijk en bestuurlijk niveau wel KRW-successen te noemen. ‘Er zijn diverse beekherstelprojecten die werken. Je ziet dat het waterschappen lukt, in overleg met stakeholders als provincies, landbouw en de bouwsector.’ Dit deel van het onderzoek naar geslaagde projecten biedt handvatten voor anderen die tegen bestuurlijke hobbels aanlopen, stelt Lianne. 
 

Het is niet zo simpel 

Tessa onderzoekt de juridische kant van de KRW: ‘Over de KRW bestaat nog best veel onduidelijkheid. Ik onderzoek of we de Europese regels goed genoeg geïmplementeerd hebben in onze nationale wetgeving. Ik verwacht hier wel een aantal interessante conclusies. Vervolgens is het de vraag hoe er in de praktijk met de regels wordt omgegaan door waterschappen, provincies en andere overheden. En dan kijk ik hoe er na 2027, met bestaande problematiek zoals de natuuropgave, op een duurzame en dynamische manier aan alle verplichtingen kan worden voldaan. Het is niet zo simpel als ‘het is een resultaatsverplichting, punt’. Termen in de KRW zijn soms bewust ruim geformuleerd, zodat elke EU-lidstaat ermee uit de voeten kan. Je bent hierdoor afhankelijk van uitspraken van de hoogste Europese rechter. Door jurisprudentie weten we bijvoorbeeld pas sinds 2015 wat wordt bedoeld met de ‘achteruitgang van een water’.’

Momentum 

Beide onderzoekers moeten nog promoveren, maar merken al wel dat er enthousiaste reacties komen op hun presentaties over het onderzoek. ‘We hebben nu momentum. De deadline voor de KRW nadert en mensen discussiëren er opener over dan bijvoorbeeld tien jaar geleden’, stelt Tessa. ‘Ook de inzet van extra fte’s laat zien dat er echt een inspanning wordt gedaan op het onderwerp. Charlotte beaamt dat: ‘Na een congres komen er allerlei mensen hun verhaal doen en vragen ze om bestuurlijke aanknopingspunten. Dan merk je dat ze echt zoekende zijn. Reden temeer om waterbeheerders tijdens ons promotietraject daar over te blijven informeren en hen erbij te betrekken.’