Hoe zijn jullie in het algemeen bestuur van het waterschap terechtgekomen? Wat trok jullie aan?

Tryntje: ‘Ik zag mezelf niet als iemand met veel affiniteit met politiek. Tot een vriend van mij, die in de gemeenteraad zit, vroeg of ik in de commissie wilde voor de FNP. Dat vond ik best leuk: je zit aan tafel en mag je mening geven. Toen vroeg de partij of ik op de lijst wilde voor het waterschap. Ik ontdekte al snel dat het waterschap ontzettend relevant is. En dat ik er eigenlijk meer affiniteit mee heb dan ik dacht: het raakt ons allemaal.’
Joris: ‘Vijf jaar geleden werd ik lid van de PvdA. Ik werk als milieucoördinator en heb een achtergrond in natuurkunde en engineering. Toen de vraag kwam of ik wilde meeschrijven aan het partijprogramma voor de waterschapsverkiezingen, dacht ik: waarom niet? Het bleek een goede match. De technische en bestuurlijke vraagstukken liggen dicht bij mijn interesses. Zo kwam ik uiteindelijk op de kieslijst en in het bestuur terecht.’

Wat geeft energie in je rol?

Joris: ‘Wat ik mooi vind, is hoe tastbaar de onderwerpen zijn. Waterkwaliteit en -veiligheid gaan over iets wat je kunt zien en voelen. En wat relevanter is dan ooit. Dat geeft voldoening. Tegelijkertijd is het technisch en politiek complex en vereist het veel kennis. Het is aan ons als bestuurders om daar bestuurlijk richting aan te geven, en dat is uitdagend.’
Tryntje: ‘Dat herken ik. Wat me vooral verrast heeft, is de veranderende rol van het waterschap naar waterautoriteit. Van oudsher is het waterschap best een uitvoerende organisatie, maar we treden steeds meer naar voren. Soms met stevige standpunten, bijvoorbeeld tegen gaswinning in Friesland. Die veranderende rol maakt het werk interessant. Je zit in een ingewikkeld speelveld: partijen als Europa, het rijk, de provincies en gemeentes, maar ook boeren, natuur en bewoners. Dat maakt het uitdagend, maar ook ontzettend boeiend.’
Joris: ‘Absoluut. Zeker in het begin vond ik dat heel pittig: begrijp ik genoeg van dit onderwerp om er iets van te vinden? Schop ik niet per ongeluk ergens tegenaan? Als bestuurder moet je er soms comfortabel mee zijn dat je iets niet 100% begrijpt, maar er toch iets van moet vinden. Anders denk je achteraf: had ik maar iets gezegd.’

Tryntje Albada

Waarin onderscheidt jouw partij zich binnen het waterschap?

Tryntje: ‘Voor de FNP is de ruimte om ons heen, het landschap, ons goud. Schoon water, schone lucht en een gezonde bodem zijn essentieel. Landbouw en natuur moeten hand in hand gaan en vóór elkaar werken. Dat proberen wij te stimuleren. We hechten ook veel waarde aan de Friese identiteit en taal. Dat maakt ons uniek in het waterschap.’
Joris: ‘Voor de PvdA zijn betaalbaarheid en rechtvaardigheid belangrijke thema’s. We maken ons bijvoorbeeld sterk voor kwijtschelding van waterschapslasten voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast proberen we een balans te vinden tussen stedelijke belangen en die van het buitengebied. Iedereen moet mee kunnen doen.’

Waterkwaliteit, bijvoorbeeld PFAS-vervuiling, is momenteel een hot topic. Hoe zit dat in jullie werkgebied en hoe gaan jullie daar als bestuur mee om?

Joris: ‘In ons gebied is Chemours een grote vervuiler. Dat raakt veel inwoners. Het waterschap speelt daarin een coördinerende rol, samen met gemeenten, de milieudienst en de provincie. Het is belangrijk dat er goed wordt gemeten en dat de communicatie naar inwoners helder is. Dit soort situaties vereisen zorgvuldigheid. Als AB-lid steun ik onze heemraad die onze boodschap naar buiten brengt.’ 
Tryntje: ‘In Friesland hadden we vorig jaar een vergelijkbare situatie met PFAS in de Jelsumer Feart. Voor mij was dat extra ingewikkeld omdat ik toen tijdelijk waarnemend secretaris was bij de GGD Fryslân, die daar ook bij betrokken was. Na het eerste overleg voelde ik: dit is niet oké voor mij. Ik heb me toen zowel als bestuurslid bij het waterschap als bij de GGD teruggetrokken. Ik wilde iedere schijn van belangenverstrengeling voorkomen. Ik vond het bijzonder om te zien hoe zorgvuldig het waterschap te werk ging. Er was continu overleg met betrokken partijen, en inwoners werden goed geïnformeerd.’
Joris: ‘Wat prettig is, is dat we in het bestuur geen discussie hebben over PFAS: we zijn het erover eens dat het onwenselijk is om de inwoners daaraan bloot te stellen. We willen schoon water en dan moeten overheden ook hun verantwoordelijkheid nemen om daaraan te gaan werken.’

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen waar jullie nu aan werken?

Tryntje: ‘In Friesland spelen grote vraagstukken rond klimaatbestendigheid. We hebben een visie voor 2050 en verder, maar het vraagt veel van mensen. Friesland is een groot soepbord: hoge randen en een laag veenweidegebied in het midden, waar al het water naartoe loopt. Hoe zorg je daarin voor betaalbare oplossingen die recht doen aan alle belangen? Dat blijft een puzzel.’
Joris: ‘En als je een oplossing hebt: wat gaat het kosten en wie gaat die kosten dragen? We zijn het er allemaal over eens dat er een enorme opgave ligt en dat dat geld kost. De discussie die nu speelt, is of we geld moeten uitgeven aan zaken die niet wettelijk verplicht zijn. Wij hebben bijvoorbeeld behoud en versterking van de natuur en reductie van broeikasgassen ook hoog op de agenda staan, maar dan kom je bij de kernvraag: hoever ga je als waterschap? Daar worden komende maanden stevige gesprekken over gevoerd.’

Joris van Lammeren

Welke boodschap willen jullie aan de inwoners meegeven?

Joris: ‘Het waterschap is veel zichtbaarder geworden, maar er is nog een wereld te winnen. Mensen realiseren zich vaak niet wat wij allemaal doen. Daar mag je als inwoner gewoon op stemmen, over meebepalen. Het zou mooi zijn als we daar gezamenlijk meer aandacht voor vragen, niet alleen als partijen rond verkiezingstijd. Waterschappen zijn enorm bescheiden, als je bedenkt hoeveel geschiedenis, kennis en kunde er in huis is.’
Tryntje: ‘Precies. Het raakt ons allemaal, van de bodem onder onze voeten tot het water dat we nodig hebben om te leven. Het is een verantwoordelijkheid die we niet kunnen negeren.’